ସ୍ବାଧୀନତା ହାସଲରେ ନେତାଜୀଙ୍କ ସଂଘର୍ଷର ଭୂମିକା

ସଶସ୍ତ୍ର ଯୁଦ୍ଧ ବଳରେ ଭାରତକୁ ସ୍ବାଧୀନତା ପ୍ରଦାନ କରିବା ଲାଗି ସୁନିୟୋଜିତ ସଂଗ୍ରାମ କରିଥିଲେ ନେତାଜୀ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ । ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଅହିଂସା ଉପାୟରେ ଭାରତୀୟମାନେ ସ୍ବାଧୀନତାର ସ୍ବାଦ ଚାଖିଲେ ସତ, କିନ୍ତୁ ସ୍ବାଧୀନତା ହାସଲରେ ନେତାଜୀଙ୍କ ସଂଘର୍ଷର ଭୂମିକା କିଛି କମ୍ ନୁହେଁ ।

୧୮୯୭ ଜାନୁଆରି ୨୩ ତାରିଖରେ ଜାନକୀ ନାଥ ଦାସ ଓ ପ୍ରଭାବତୀ ଦେବୀଙ୍କ ନବମ ସନ୍ତାନ ଭାବେ କଟକ ଠାରେ ସୁଭାଷ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲେ । ରେଭେନ୍‍ସା କଲିଜିଏଟ୍ ସ୍କୁଲରେ ପଢ଼ି ସେ ମାଟ୍ରିକ୍ ପରୀକ୍ଷାରେ ଦ୍ବିତୀୟ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ । ଛାତ୍ର ଜୀବନରେ ସ୍ବାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦଙ୍କ ଆଦର୍ଶ ତାଙ୍କୁ ଅନୁପ୍ରାଣିତ କରିଥିଲା । ୧୯୨୦ ମସିହା ଆଇସିଏସ୍ ପରୀକ୍ଷାରେ ସେ ସର୍ବଭାରତୀୟ ସ୍ତରରେ ଚତୁର୍ଥ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ । ପରେ ବ୍ରିଟିସ୍‌ଙ୍କ ଅତ୍ୟାଚାର ଦେଖି ସେ ସରକାରୀ ଚାକିରି ଛାଡ଼ିଦେଇଥିଲେ । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଦ୍ବାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ପ୍ରଥମେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ସେ ୧୯୩୮ରେ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ସଭାପତି ହୋଇଥିଲେ ।

ଗାନ୍ଧୀ ଓ ନେହରୁଙ୍କ ସହ ଅସହମତି କାରଣରୁ ୧୯୩୯ରେ କଂଗ୍ରେସରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇ ସୁଭାଷ ଫରଵାର୍ଡ ବ୍ଲକ୍ ନାମକ ଦଳ ଗଠନ କରିଥିଲେ । ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧରେ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବଳ ଓ ସୈନିକଙ୍କ ନିୟୋଜନ ବିରୋଧରେ ସେ ଗଣଆନ୍ଦୋଳନ ସଂଗଠିତ କରିଥିଲେ । ଏଥିପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଗୃହବନ୍ଦୀ ରଖାଯାଇଥିଲା । ୧୯୪୧ରେ ଗୃହବନ୍ଦୀରୁ ଖସିଯାଇ ସୁଭାଷ ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ଲଢ଼େଇକୁ ସରହଦ ପାର ନେଇଯାଇଥିଲେ । ପ୍ରଥମେ ଜର୍ମାନୀ ପହଞ୍ଚି ରେଡିଓରେ ଭାରତୀୟଙ୍କୁ ଉଦ୍‍ବୋଧନ କରୁଥିଲେ । ସେଠାରୁ ସିଙ୍ଗାପୁର ଯାଇ ମୁଖ୍ୟତଃ ଭାରତୀୟ ଯୁଦ୍ଧ ବନ୍ଦୀଙ୍କୁ ନେଇ ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ଫୌଜ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।

ତାଙ୍କର ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଓ ଲୋକପ୍ରିୟତା ଭାରତର ସୀମା ଅତିକ୍ରମ କରିଯାଇଥିଲା । ସେଥିପାଇଁ ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଦେଶର ମୁଖ୍ୟମାନେ ତାଙ୍କ ସମର୍ଥନରେ ଛିଡ଼ା ହୋଇଥିଲେ । ବ୍ରିଟିସ୍ ଶାସକଙ୍କ ସହ ଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ଫୌଜ ଭାରତ ଅଭିମୁଖେ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା । ପ୍ରଥମେ ଆଣ୍ଡାମାନ ଓ ନିକୋବାର ଦ୍ବୀପପୁଞ୍ଜକୁ ମୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ୧୯୪୪ ମାର୍ଚ୍ଚରେ ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ଫୌଜ ଭାରତୀୟ ମାଟିରେ ପଦାର୍ପଣ କରିଥିଲା । ତେବେ ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ବ ଯୁଦ୍ଧରେ ଜାପାନ ଓ ଜର୍ମାନୀର ପରାଜୟ ପରେ ସହାୟତା ବିନା ନେତାଜୀଙ୍କ ସେନାବାହିନୀକୁ ପଛକୁ ହଟିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ୧୯୪୫ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୧୮ରେ ଏକ ବିମାନ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ତାଇଵାନ ଠାରେ ନେତାଜୀ ସୁଭାଷଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିବାର ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ।