ରଜ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଓ ଭୁଦେବୀଙ୍କ ମହତ୍ତ୍ବ

ରଜ ଶବ୍ଦ ରଜସ୍ୱାଳାରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି । ଏବଂ ମଧ୍ୟଯୁଗରେ ଏହି ପର୍ବ ଏକ କୃଷି ଉତ୍ସବ ଭାବରେ ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଭୁଦେବୀଙ୍କ ଉପାସନାକୁ ଅଧିକ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିଥିଲା । ଭଗବାନ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ପୁରୀ ମନ୍ଦିରରେ ଭୁଦେବୀଙ୍କର ଏକ ରୂପା ମୂର୍ତ୍ତି ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି । ଏହି ତିନି ଦିନିଆ ପର୍ବରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଦିନ ମିଥୁନ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ମାସର ଆରମ୍ଭକୁ ସୂଚିତ କରେ ଯେଉଁଥିରେ ବର୍ଷା ଋତୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ।ଏଥିରେ, ଜୁନ୍ ମଧ୍ୟଭାଗରେ ମୌସୁମୀର ପ୍ରଥମ ବର୍ଷା ସହିତ ସୂର୍ଯ୍ୟ-ଶୁଖିଲା ମାଟି ଆର୍ଦ୍ର ହୋଇଯାଏ । କୁହାଯାଏ ଯେ ମାତା ପୃଥିବୀ କିମ୍ବା ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଈଶ୍ୱରୀୟ ପତ୍ନୀ ପ୍ରଥମ ତିନି ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଋତୁସ୍ରାବ କରନ୍ତି । ଚତୁର୍ଥ ଦିନ ବାସୁମତି ସ୍ନାନ ଅଥବା ଭୁଦେବୀଙ୍କ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବେ ସ୍ନାନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ । ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ, ମାତୃଭାଷା ଆସିବା ସହିତ ମାତୃ ପ୍ରାକୃତିକ ମାସିକ ଋତୁସ୍ରାବ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତରେ କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପାଇଁ ଭିତ୍ତିପ୍ରସ୍ତର ସ୍ଥାପନ କରେ । ଏହି ପର୍ବରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପିଠା ପଣା ଆଦି ତିଆରି ହୋଇଥାଏ । ତେବେ ଏହି ପର୍ବରେ ‘‘ ପୋଡ ପିଠା’ ର ବେଶ୍ ଗୁରୁତ୍ବ ରହିଛି । ଏହି ପିଠାର ବାସ୍ନା ଏବଂ ସ୍ୱାଦ ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଅତି ପ୍ରିୟ ଅଟେ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଥର ଭୋଜନ ପରେ ତାଙ୍କୁ ଏହି ପିଠା ଲାଗି କରାଯାଏ । ଏହା ସହ ଆରିସା ପିଠା, ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଆମିଷ ଏବଂ ରଜ ପାନ ଆଦି ରଜପର୍ବରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଓଡିଆ ଘରର ଏକ ବିଶେଷ ଆକର୍ଷଣ ପାଲଟିଥାଏ । ଏହା ଓଡିଶାର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପର୍ବ ଯାହା ଋତୁସ୍ରାବ ଚକ୍ରକୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରେ ।