“ବନସ୍ତେ ଡାକିଲା ଗଜ, ବରଷକେ ଥରେ ଆସିଛି ରଜ”

ରଜ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଓଡିଶାରେ ସରକାରୀ ଛୁଟିଦିନ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ମୋସୁମୀର ଆଗମନରେ ଏହି ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ ।ରଜ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ରଜ ପର୍ବର ଦ୍ବିତୀୟ ଦିନକୁ କୁହାଯାଇଥାଏ । ଏହି ପର୍ବରେ ରଜ ଦୋଳୀର ମହତ୍ବ ବେଶ୍ ଅଧିକ ରହିଛି । ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଲୋକଗୀତ, ବନସ୍ତେ ଡାକିଲା ଗଜ…ବରଷକେ ଥରେ ଆସିଛି ରଜ…ଏହି ଗୀତ ଗାଇ ଝିଅମାନେ ଦୋଳୀରେ ଝୁଲନ୍ତି । ପହିଲି ରଜ, ପର୍ବର ପ୍ରଥମ ଦିନ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଦ୍ବିତୀରେ ରଜ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ବା ମିଥୁନ ସଂକ୍ରାନ୍ତି କୁହାଯାଏ, ଯାହାର ନାମ ଉପଯୁକ୍ତ ରାଜାକୁ ବୁଝାଏ । ଏବଂ ତୃତୀୟ ଦିନକୁ ବାସି ରଜ ବା ଭୂଦାନ କୁହାଯାଏ । ତେବେ ଏହି ପର୍ବର ଅନେକ ବିଶେଷତ୍ବ ଓ ମହତ୍ବ ରହିଛି । ଏହି ପର୍ବ ସମୟରେ, ଝିଅମାନେ ଖାଲି ପାଦରେ ଚାଲନ୍ତି ନାହିଁ । କାରଣ ମୌସୁମୀ ବର୍ଷା ପଡ଼ିବା ପୂର୍ବରୁ ପୃଥିବୀକୁ ବିଶ୍ରାମ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି । ମହିଳାମାନେ ଘର କାମରୁ ବିରତି ନିଅନ୍ତି ଏବଂ କୃଷକମାନେ କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟରୁ ବିରତି ନେଇଥା’ନ୍ତି । ଝିଅମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଦୋଳୀ ଖେଳନ୍ତି । ସେଗୁଡିକ ବିଭିନ୍ନ ନାମରେ ନାମିତ, ଯେପରିକି ”ଦାଣ୍ଡି ଦୋଳୀ”, ”ପଟା ଦୋଳୀ”, ‘ଚକ୍ରି ଦୋଳୀ’ ଏବଂ ”ରାମ ଦୋଳୀ” । ଅବିବାହିତ ଯୁବକ ଯୁବତୀମାନେ ସେମାନଙ୍କର ପାରମ୍ପାରିକ ପୋଷାକ ପିନ୍ଧନ୍ତି ଏବଂ ‘ଅଳତା’ ରେ ନିଜ ପାଦକୁ ରଙ୍ଗୀନ କରିଥାନ୍ତି । ତେବେ କହିବାକୁ ଗଲେ ଏହା ଏକ ସମୟ ଯେତେବେଳେ ଲୋକମାନେ ବର୍ଷାକୁ ସ୍ୱାଗତ କରିବା ପାଇଁ ଏକତ୍ରିତ ହୁଅନ୍ତି ଏବଂ ପୃଥିବୀକୁ ସେମାନଙ୍କର ମାତା ଏବଂ ଦେବୀ ଭାବରେ ଉପାସନା କରନ୍ତି, ଯିଏ ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ଆଶୀର୍ବାଦ ପ୍ରଦାନ କରଥାନ୍ତି ।