ଖୁଦୁରୁକୁଣୀ ଓଷାରେ ‘ତପୋଇ’ ର କାହାଣୀ

ଓଡ଼ିଶାରେ 12 ମାସରେ 13 ପର୍ବ ପାଳନ ହୁଏ, ପ୍ରତ୍ୟକ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ପାଇଁ ସବୁ ପର୍ବ ମୂଲ୍ୟବାନ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରତେୟକ ଓଷାର ମହତ୍ତ୍ବ ଏବଂ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ରହିଥିବାବେଳେ ଇଏ ହେଉଛି ଭାଇ ପାଇଁ ପରବଟିଏ । ପ୍ରତ୍ୟକ ଉଉଣୀଟିଏ ନିଜ ଭାଇ ପାଇଁ ମଙ୍ଗଳ କାମନା କରି ଏହି ବ୍ରତ ପାଳିଥାଏ । ତେବେ କିଭଳି ବିଶ୍ବବିଦିତ ହେଲା ମାଆ ଖୁଦରଙ୍କୁଣୀଙ୍କ କାହାଣୀ । କେମିତି ଯୁଗେ ଯୁଗେ ରହିଗଲା ମାଆଙ୍କ କାହାଣୀ, ଇତିହାସ ଫର୍ଦ୍ଦରେ କେମିତି ଯୋଡିହେଲା ମାଆଙ୍କ ନାମ । ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ମୂଳ କାହାଣୀ ବିଷୟରେ-

ତଅପୋଇ, ଯିଏ କି ଖୁଦୁରୁକୁଣି ଇତିହାସର ମୁଖ୍ୟ କହିଲେ ଚଳେ । ତାଙ୍କ ସାତ ଭାଇ, ଯେଉଁମାନେ କି ବ୍ୟବସାୟ କରିବାକୁ ବୋଇତ ମାଧ୍ୟମରେ ବହୁ ଦୂର ଯାତ୍ରା କରି ଜାଭା ଏବଂ ସୁମାତ୍ରା ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜକୁ ଯାଉଥିଲେ । ତେବେ “ତପୋଇ” ତାଙ୍କ ସାତ ଭାଇଙ୍କ ପାଇଁ ଏକମାତ୍ର ଏବଂ ସାନ ଭଉଣୀ ଥିଲା । ସେମାନେ ଏକ ଧନୀ ବ୍ୟବସାୟୀ ପରିବାରର ଥିଲେ । ତପୋଇ ଏକମାତ୍ର ଭଉଣୀ ହୋଇଥିବାରୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଅଲିଅଳି ଥିଲା । ଥରେ ନିଜ ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହିତ ଖେଳୁଥିବାବେଳେ ଜଣେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଦୁଷ୍ଟ ବିଧବା ଆସି ଏକ ‘ସାଧବ’ ପରିବାରର ଝିଅ ହୋଇ ସାଧାରଣ ଝିଅଙ୍କ ପରି ଖେଳୁଛୁ କହି ପରିହାସ କରିଥିଲେ । ସେ ଏହା ବଦଳରେ ‘ସୁନାଚାନ୍ଦ’ (ସୁନାରେ ନିର୍ମିତ ଚନ୍ଦ୍ର) ସହିତ ଖେଳିବାକୁ କହିଥିଲେ । ତପୋଇ ତାଙ୍କ ପିତାମାତାଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଇ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ସୁନାଚାନ୍ଦ ତିଆରି କରିବାକୁ କହିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାମାତା ଉତ୍ସାହର ସହିତ ମାନିନେଲେ । ପରେ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ‘ଚାନ୍ଦ’ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରହିଲା । ଏହା ଶେଷ ହେବା ବେଳକୁ ତାଙ୍କ ମା ମଧ୍ୟ ମରିଗଲେ । ତପୋଇ ଯାହା ଚାହୁଁଥିଲେ ତାହା ପାଇଲେ କିନ୍ତୁ ସେତେବେଳକୁ ସେ ଅନାଥ ହୋଇଗଲେ । ଏହା ପରେ ପରିବାରର ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥା ବହୁତ ଖରାପ ହୋଇଗଲା ଏବଂ ଯେତେବେଳେ ସାମୁଦ୍ରିକ ଯାତ୍ରା ସମୟ ଆସିଲା, ସେତେବେଳେ ସମସ୍ତ ସାତ ଭାଇ ନିଜ ଭଉଣୀ ତପୋଇଙ୍କ ଯତ୍ନ ନେବା ପାଇଁ ପତ୍ନୀଙ୍କ ଦିମା ଦେଇ ବାହାରକୁ ଯାଇଥିଲେ । ତେବେ ପ୍ରାରମ୍ଭରେ, ସବୁ ଠିକ୍ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେହି ମନ୍ଦ ବିଧବାର ଦୁଷ୍ଟ ପରାମର୍ଶରେ ବିଶ୍ୱାସ କରି ବୋହୂମାନେ ତପୋଇଙ୍କୁ ଅସଦାଚରଣ କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ । ଅତ୍ୟଧିକ ଖରାପ ଏବଂ ନିର୍ଦ୍ଦୟ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବା ପରେ ତପୋଇ ଭାଇମାନଙ୍କୁ ଫେରିବା ପାଇଁ ଅଶା ବାନ୍ଧି ବସିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ତପୋଇ ପ୍ରତି କେବଳ ତାଙ୍କର ସାନ ବୋହୂ ର ଭଲପାଇବା ଥିଲା ଏବଂ ସେ ତାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ ।

ତପୋଇ ଛେଳିମାନଙ୍କୁ ଅନୁସରଣ କରି କ୍ଷେତ ଓ ଜଙ୍ଗଲକୁ ଗଲା ଏବଂ ଦିନେ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଯେତେବେଳେ ଟାପୋ ଛେଳିମାନଙ୍କ ସହିତ ଫେରି ଆସିଲେ, ବଡ ବୋହୂ ଗୋଟିଏ ଛେଳି ‘ଘରମଣି’ ନିଖୋଜ ଥିବା ଦେଖିବାକୁ ପାଇଲେ । ସେ ତପୋଇକୁ ଛେଳି ଖୋଜିବା ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲକୁ ଫେରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କଲା । ସେହି ବର୍ଷା ସନ୍ଧ୍ୟାରେ, ତପୋଇ ଏକ ଅନ୍ଧାର, ଘନ ଜଙ୍ଗଲରେ ଛେଳି ଖୋଜୁଥିବାବେଳେ ସେ ‘ମଙ୍ଗଳା ପୂଜା’ କରୁଥିବା ଝିଅମାନଙ୍କ ପାଖକୁ ଆସିଥିଲେ । ସେ ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ଦେବୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଭାଇମାନଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଶୀଘ୍ର ଫେରିବା ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କଲେ । ସେ ଦେବୀଙ୍କୁ କିଛି ଭଙ୍ଗା ଶସ୍ୟ ଅର୍ପଣ କଲେ କାରଣ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ଆଉ କିଛି ଦେବାକୁ ନଥିଲା । ମାଆ ମଙ୍ଗଳା ତପୋଇର ପ୍ରାର୍ଥନା ଶୁଣିଥିଲେ । ଭାଇମାନେ ତପୋି ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି ଭଉଣୀର ଅବସ୍ଥା ଜାଣିବାକୁ ପାଇଥିଲେ । ପରେ ସମସ୍ତ ଭାଇମାନେ ସର୍ବସମ୍ମତି କ୍ରମେ ନିଜ ପତ୍ନୀମାନଙ୍କୁ ଏକ ଶିକ୍ଷା ଦେବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଲେ । ଭାଇମାନେ ତପୋଇଙ୍କୁ ଦେବୀ ଭାବରେ ସଜାଇଲେ ଏବଂ ତା’ପରେ ପତ୍ନୀମାନଙ୍କୁ ଜାହାଜ ପରିଦର୍ଶନ କରିବା ଏବଂ ସ୍ୱାମୀମାନଙ୍କୁ ଘରକୁ ସ୍ୱାଗତ କରିବାକୁ ସୂଚନା ଦେଲେ । ତପୋଇ ସାନ ଭାଉଜଙ୍କୁ ଛାଡି ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭାଉଜଙ୍କ ନାକ କାଟି ତା’ର ଦୁଃଖର ପ୍ରତିଶୋଧ ନେଇଥିଲା ।